EN 1090-2:2015 Yeni Standardın Getirdikleri
EN 1090-2 Çelik Yapı Uygulamaları standardı yenilenerek taslak metin üye ülkelerin yorum ve itirazlarına açıldı. Üye ülkelerin görüşlerini açıklaması için verilen üç aylık süre 18.10.2015 tarihinde dolacak. Standardın yeni versiyonunun 2015 yılı sonunda yayınlanması bekleniyor. Yeni versiyon EN 1090-2:2008+A1:2011 versiyonunun yerine geçecek.
Yeni EN 1090-2:2015 Çelik Yapı Uygulamaları Standardın Getirdikleri
Şu anda taslak aşamasında olan prEN 1090-2:2015 standardı üye ülkeler tarafından bu şekli ile kabul görürse aşağıdaki değişiklikler geçerli olacak.
6.4.3 Thermal cutting maddesindeki Tablo 9 güncellendi.
6.4.4 Hardness of free edge surfaces maddesindeki Tablo 10 kaldırıldı, bu bilgiler metin içine alındı.
6.5.3 Flame straightening maddesi içinde daha önce her kalite için istenen prosedür, sadece S690 için isteniyor.
7.4.1.2 Qualification of welding procedures maddesinde, enine çekme test parçası (Cruciform test specimen) çizim ile anlatılmış ve numunelerin yeri tarif edildi.
7.4.1.2 Qualification of welding procedures maddesinde, derin nüfuziyetli tam otomatik kaynak prosesi ile ilgili bilgiler eklendi.
7.4.1.2 Qualification of welding procedures maddesinde, shop primerin kaynak testlerine etkisi açıklandı.
7.4.1.2 Qualification of welding procedures maddesinde, paslanmaz çeliğin siyah çeliğe kaynağında geçerli olabilecek kaynak yöntem onayının kriterleri belirlendi.
7.4.1.2 Qualification of welding procedures maddesi içinde, Tablo 12’de gergi ve takviye kaynakları için EN 17660 standardına atıf yapıldı.
EN 17660 standardının kullanımı, kaynakçı belgelendirmesi ve testleri ile ilgili maddeler standart geneline eklendi.
7.6 Acceptance criteria maddesinin alt maddelerinde açıklanan uygulama sınıfına göre kaynak kabul kriterleri değiştirilmiş. Eski versiyonda bulunan “B+” seviyesi kaldırılarak yerine her bir kaynak için istenen kriterlerin belirlenmesi istendi.
7.6.2 Fatigue requirements maddesi ile metal yorulması ihtimali bulunan bölgelerdeki kaynak kabul kriterleri ayrıca belirlendi EN 5817 Ek C’sine atıf yapıldı.
7.6.3 Bridge decks ve bu madde içinde “Table 17 — Additional requirements for bridge decks” tablosu ile köprülerde kaynak kabul kriterine ilave istenen kabul kriterleri açıklandı.
12.4.2.1 Timing maddesi içindeki “Table 25 — Minimum hold times” tablosu basitleştirilmiş ve ısı girdisinden bağımsız hale getirilmiş. Ancak S460’dan daha küçük kaliteler için kriterler kaldırıldı.
Eski standarttaki “12.4.2.2 Scope of inspection” maddesi “12.4.2.2 Routine inspection”, “12.4.2.3 Type testing of new welding procedure specifications” ve “12.4.2.4 Specific inspection” olarak detaylandırıldı.
Eski standarttaki “12.4.2.2 Scope of inspection” maddesi içinde metin şeklinde geçen ilave NDT gereklilikleri, “12.4.2.2 Routine inspection” içinde maddeler halinde daha detaylı verildi.
12.4.2.2 Routine inspection maddesindeki “Table 26 — Extent of routine supplementary NDT” tablosundan EXC 4 için gereklilikler çıkartılmış, EXC 1 için daha önce öngörülmeyen ilave NDT oranları eklendi. Metin içinde EXC 4 uygulamasında her kaynak için ilave NDT oranının ayrıca belirlenmesi öngörüldü.
Eski standarttaki “12.4.2.2 Scope of inspection” maddesi içinde yapılan ilk 5 kaynağa uygulanacak ilave NDT gereklilikleri, “12.4.2.3 Type testing of new welding procedure specifications” maddesi olarak ayrıca detaylandırıldı.
12.4.3 Inspection and testing of welded shear studs for composite steel and concrete structures maddesinde, önerilen test oranı ve yöntemi eklendi.
Ek A içeriğindeki tablolar, metinde yapılan değişikliklere göre düzenlendi.
Bilgi amaçlı verilen Ek B kaldırılarak, burada verilen uygulama sınıfının seçimi EN 1993-1-1 standardının Ek C sine eklendi.
Ek C, Ek B oldu.
Ek D, Ek C oldu. Bu değişiklik ile beraber esas ve fonksiyonel geometrik toleranslar aynı tabloda birleştirildi. İlave toleranslar eklendi.
Yeni Ek D eklenerek, alevle kesim kapasitesinin belirlenmesi ve testleri ile ilgili bilgiler verildi. Kesim yöntem onayı (Cutting procedure qualification record - CPQR), kesim yöntem şartnamesi (cutting procedure specification - CPS) kavramları eklendi.
Ek E değiştirilmedi.
Yeni Ek F, kaynak sınıfının seçimi ile ilgili eklendi. Bu sayede projedeki tüm kaynaklara aynı önem derecesi verilmesinin, gereksiz bölgelere fazla test yapılması, gerekli yerlerde test miktarının eksik kalmasının önüne geçildi. Önemli kaynaklardaki NDT oranlarının arttırılması sağlandı.
Ek F, Ek G oldu.
Ek G, Ek H oldu.
Ek H, Ek J oldu.
Yeni Ek K eklenerek, ön germeli cıvata gruplarında, malzeme yüzeyindeki kalın boya uygulaması nedeniyle ön germede azalma miktarının tayini ile ilgili bilgiler verildi. Daha önce bazı özel projelerde cıvata sıkma yüzeylerinin ince boyanması ile ilgili şartnameler kullanılıyordu.
Ek K, Ek L oldu.
Ek L, Ek M oldu.
Ek M, Ek N oldu.
Son versiyondan bu yana yenilenen standart isimleri ve numaraları değiştirildi.
Daha önce 3 bölümden oluşan EN 1090 standardının 5 bölüm olması ile ilgili bilgi eklendi.
- Bölüm 1: Yapısal Bileşenlerin Uygunluk Değerlendirmesi İçin Gereklilikler
- Bölüm 2: Çelik Yapılar İçin Teknik Gereklilikler
- Bölüm 3: Alüminyum Yapılar İçin Teknik Gereklilikler
- Bölüm 4: İnce Cidarlı, Soğuk Şekillendirilmiş Çelik Elemanlar Ve Çatı, Tavan, Zemin Ve Duvar Uygulamaları
- Bölüm 5: İnce Cidarlı, Soğuk Şekillendirilmiş Alüminyum Elemanlar Ve Çatı, Tavan, Zemin Ve Duvar Uygulamaları
Bu değişikliğe bağlı olarak Bölüm 4 ve 5’in kapsamı EN 1090-2 den çıkartıldı.
Taslak prEN1090-2:2015 Standard Metnine Yaptığım İtirazlar
Ulusal ve uluslar arası komite üyeliklerim ile taslak aşamasında bulunan standart metninde düzeltilmesi için yaptığım resmi başvuru içeriği aşağıdaki gibidir.
2.4 Welding maddesinde “EN ISO 17660-1” standardı yazıldığı halde “EN ISO 17660-2” standardı unutulmuş.
6.4.3 Thermal cutting maddesinde tarif edilen periyodik kontrollerde kullanılacak numuneler ile Annex D’de çizimi verilen parçanın birbiri ile uyuşmuyor.
6.4.4 Hardness of free edge surfaces maddesindeki tablo kaldırılmış. Ancak metin içine sadece S460’dan yüksek kaliteli malzeme için gereklilik eklenmiş. Daha düşük kalite malzemeler için test ihtiyacı sorgulanmalı.
6.5.3 Flame straightening maddesi içinde daha önce her kalite için istenen prosedür, sadece S690 için tarif edilmiş. Diğer kaliteler için prosedür ihtiyacı sorgulanmalı.
Yeni standartta “7.4.1 Qualification of welding procedures for processes 111, 114, 12, 13 and 14” ve “7.4.1.2 Qualification of welding procedures” olarak belirlenen maddeler eski standarttaki gibi “7.4.1 Qualification of welding procedures” ve “7.4.1.2 Qualification of welding procedures for processes 111, 114, 12, 13 and 14” şeklinde olmalı. Aksi halde kapsamı daha dar olan madde, kapsamı daha geniş olan maddeyi kapsıyor gibi ifade ediliyor.
7.4.1.2 Qualification of welding procedures maddesinde “Additional hardness and impact test shall be performed as follows” ile belirtilen testlerin neden ve hangi şartlarda uygulanacağı belirtilmemiş.
7.4.1.2 Qualification of welding procedures maddesinde, Tablo 12’den hemen önce “3) For EXC3 and EXC4, WPQR shall have additional two sets of specimens one from weld metal and one from HAZ at the mid thickness or root area of the weld in case of welding thickness t ˃ 50 mm.” Cümlesinde hangi testin istendiği açıklanmamış.
7.4.2 Welders and welding operators maddesinde geçen “For EXC1, welders and welding operators shall be tested every three years.” Cümlesi yine aynı maddenin başında geçen “Welders shall be qualified in accordance with EN ISO 9606-1 and welding operators in accordance with EN ISO 14732.” Cümlesi ile çelişiyor. EN ISO 9606-1 ve EN ISO 14732 standartlarında kaynakçı sertifikalarının geçerlilik süreleri farklı ve detaylı bir şekilde açıklanıyor. Bu cümle kaldırılmalı.
12.4.2.1 Timing maddesi içindeki “Table 25 — Minimum hold times” tablosu eskiden tüm çekil kalitelerini kapsarken şimdi sadece S460 ve üstünü kapsıyor. Daha düşük kaliteler için bir not eklenmeli veya tablo güncellenmeli.
12.4.2.2 Routine inspection maddesinde “Once it has been established…” şeklinde başlayan metindeki “Table 24”, “Table 26” olarak düzeltilmeli.
12.4.2.2 Routine inspection maddesine “EXC4 için en az EXC3 ve şartnamelerde belirlenen oranlarda ilave NDT yapılmalı” anlamında bir cümle eklenmeli.
Annex A, Table A.3 — Requirements to each execution class tablosunda, “7.4 Qualification of welding procedures and welding personel” altına daha önceki standartta “7.4.2 Qualification of welders and operators” olarak bulunan “7.4.2 Welders and welding operators” maddesi ve detaylarının eklenmesi gerekir.